گولێ

"گولا قەھپک! گولا بێ نامووس"


ڤه‌گوهاستن: دلیر داود فه‌تاح

گوندی د مێڤانخانا رەشۆ دە روونشت بوون و دئاخافتن.  دژمن ژ گوند ب تەنێ قۆناغەکێ دوور بوو، نختا گوندێ شادیان د نێزیک دە وێ بکەتا ئاخا باڤ و کالان.
ھەرکەس دپۆنژی و ل چارەکێ دگەریا.
ئەزمان گرتی بوو؛ باندەڤەکێ ژ رەشیا شەڤێ رە ھین بێتر ترس ددا. د ڤێ گاڤێ دە دەری ب شدەت ڤەبوو؛ قرالێ چیان، قۆچۆیێ پۆلا، ب ھەشت مرۆڤێن خوە ڤە کەت ھوندر. جلێن وان شل بوون؛ ئاڤ د تڤنگێن وان رە دھاتە خوار. گوندیان گشان دان بەر قیران: "پۆلایێ کورد، سەرگەڤازێ چیایێن کوردستانێ فەرمۆ!"
لێ قۆچۆ روونەنشت، د نیڤێ ئۆدێ دا ما و وەک سەردارەکی ب دەنگەکی خورت و گور گۆتە وان:
 -گوندینۆ! ئەڤ پانزدە سالن کۆ ئەز گونەھان دکم. خەلکێ دکوژم. خەرابیێ دکم. سترانێن من د ڤان رێلێن رۆژ نەدیتی دە ھاتن گۆتن، لێ ژ دھی ڤر دا ژ دەڤێ تو کەسی دەرناکەڤن. بەلکی ژ بۆ مە ھەمیان، ئەڤ شەڤ، ل سەر ئاخا وەلێت شەڤا مەئا داویێ بە. ژ بۆ ئاڤێتنا گونەھێن خوە ژ سەر خوە من سۆند خواریە کۆ دژمن ژ وەلێت دەرئێخم".
سۆراھیا رڤینا ئاگرێ ئێزنگان د تفکێ دە ل دیواران دھەژیان. پۆلا ل دۆرا خوە دنێری. چاڤێن وی دچرسین. چل گوندی تەڤدە رابوون و گۆتن:
 -ئەم ژی سۆند دخون، ئەم ژی ب تە رە نە، پلنگێ کورد!"
د وێ گاڤێ دە، ژ نشکێ ڤە دەری ڤەبوو، ژنکەکە زراڤ، نارین و شیرین، وەک پەلەکی دارا بشەنگێ ل بەر بایی، کەت ھوندر و گۆت:
 "ئەز ژی ب تە رە مە، ئەز ژی مێرێ پۆلا!"
گوندیان گشان ب دەنگەکی وەکە کەن کر قیر:
"گولا قەھپک! گولا بێ نامووس! "
   گولێ ژ گوند بوو. بەری چەند سالان باڤێ وێ ب زۆر ئەو دا بوو یەکی. گولێ رۆژەکێ مێرێ خوە کوشت بوو، کەت بوو پێ قۆچۆ و ل سەرێ چیان پێ رە دگەریا. گوندیان ب چاڤەکی نە باش لێ دنێرین، ھەر گاڤ ژێ رە دژوون دکرن و دەریێن خوە ھەر گاڤ لێ دگرتن. ژ ترسا قۆچۆ نە بوویا بەلکی ئەو دکوشتن. لێ، نە تەھقیرا گوندیان، نە ژی تاژانگا قۆچۆ ژ گولێ رە ئەڤ رێ نە ددا بەردان. گاڤا قۆچۆ ئەو ددا بەر تاژانگا، گولێ دگۆت:
"ل من خە پلنگێ من! ل من خە! ھەیا دەستێ تە بوەستە! تو ژینا منی! ئەز گۆریا تە مە. بێ تە ئەز نابم!"
د چیان دە ب قۆچۆ رە گەر، د شکەفتان دە راکەتن، د بەرفێ دە قوفولین، ژێ رە بەختیاریەکە مەزن بوو.
وێ شەڤێ گولێ دیسا دگری، لێ ئیجار نە ژ ئێشا تاژانگیا قۆچۆ ڤە کۆ وەک مارەکی خوە ل بەژنا وێا زراڤ دپێچاند. خەو، قەت نە دکەت چاڤێن وێ. دژمن دێ بکەتا وەلێت... رۆژێن گەشی ژ بۆ وان نە دمان. ھەر تشت دبوو خەیال. دەنگێ تۆپێن دژمن گەلەک نیزیک دھاتن بھیستن... چیایێن قۆچۆ يێن سەربەست دکەتن دەستێ دژمن... ژنا گوندا پیس ل سەر ڤی ھالی ب گرین دفکرین. ل چارا خەلاس بوونێ دگەریا. دڤی بوو کۆ گوندێ خوە، وەلاتێ خوە، چیایێ خوە و سەربەستیا پلنگێ خوە "پۆلا" ژ دژمن بپارێزە. ژ نشکێ ڤە رابوو. تشتەک ھات بوو بیرا وێ. خەنجەرەکە ب شڤ گرت. ژ شکەفتێ دەرکەت. ریا ئالیێ دژمن گرت و وندا بوو.
 قۆچۆ، ب چل گوندیێن خۆرت و مێرخاس ڤە ل پێش دژمن کەمین گرت بوون. ھنگوورا شەڤێ بوو. ل سەر چیایێ بلند، نیڤرەش ھەیڤەکە سۆر ب دلەکی شکەستی ھێدی، ھێدی ھلدھات. دەنگێ تۆپان ھات بوو برین. پۆلا چاڤێن خوە ل سەر چیایێن خوە؛ ل سەر وارێن خوە گەراند و ب کەسەر ل وان نێری: وی سۆند خوار بوو؛ گونەھێن خوە یێن پازدە سالان وێ ب دەستێ خوە راکرنا، نە ھشتا کۆ دژمن دەرباسی تخووبێن وەلێت ببە...
د دلێ ویێ پۆلا دە ئاگرێ سەربەستیێ پێکەت بوو. وی تولا جاران وەک وێ شەڤێ ھەژ کوشتن و ھەلانینا تۆلا خوە نە کر بوو.
  دەمەکێ، گولێ ھات بیرا وی. وی ھەژ ڤێ ژنکێ دکر. ل دۆرا خوە نێری؛ ل گولا خوە یا کۆ وەک سھەکێ ژێ نە دبوو نە دیت.
د وێ گاڤێ دە نێرەڤانەکی وان گۆت: "بالا خوە بدن! ژ ئالیێ دژمن یەک تێ."
سھا کۆ خوەیا دکر بێ ترس و تەلاش دھات. دەنگەکی شکێن وان راکرن: "ئەڤ گولا قەھپکە!"
گوندیەکی دن گۆت: "قەھپکێ ئەم خستنە خەفکێ! تفنگێ بەردێ، پۆلا! ئەو رێبەریا دژمن دکە!"
قۆچۆ روویێ خوە ترش کر بوو؛ برھێن وی لێ گژگژین، کوور ل پێش خوە دنێری. وی ژی گۆتنێن گوندیان راست ددیتن. گولێ ل جەم دژمن چ دکر؟ نە خوە جھێ وان شانی دژمن کر بوو... قەھپتی کر بوو.
قۆچۆ د بن رۆناھیا ھەیڤا سۆر رە تفنگا خوە درێژی گولێ کر و گۆت:
-  ھا ژ تە رە، گولێ! بەری دژمن بەرکا پێشین پارا تە بە...
بەرکێ وەک قیرەکێ تاریا شەڤێ چراند و ئارمانجا خوە ئا زراڤ وەک چارشەڤەکە ھەڤریشم راخستە ئەردێ.
پشترە قۆچۆ رابوو سەر خوە و ژ گوندیان رە گۆت:
- زوو بن ھەڤالنۆ! ئەمێ نختا دژمن بگرن!
چوون. لێ دژمن بێ ل بەر خوەدان رەڤین. کورد کەتن ئاسێگەھێ؛ ھەر دەر ڤالا بوو. ب تەنێ د ئۆدەکێ دە تشتەکی ئەجێب دیتن.
سەرێ زابتێ دژمن ژ لاشێ وی ھات بوو برین و مەزەل ب خوین بوو. ل سەر نڤینێ خەنجەرەکە ب خوین دچرسی.
قۆچۆ خەنجەر راکر؛ وی ئەڤ خەنجەر دابوو گولێ؟ د کولما زێبتا گوڤاشتی دە گورزەک پۆرێن گولێێن زەر پێل ددا.
قۆچۆ کولمکێن خوە گەز کرن و وی پلنگێ کۆ چیا دھەژاندن ژ بۆ جارا پێشین گری و گۆتە گوندیان:
- وە ب من گونەھێ پاشین دا کرن، ژ گولا قەھپک رە مە قەھپەتی کر!
ب دەنگەکی تێرێش، تێر پۆشمانی و تێر برین گۆتنا خوە ئا پاشین کر:
-  گولێ! تە دەینێ خوە دا، تە گونەھێن خوە راکرن! نھۆ دۆرا منە، گولێ! گولا منا زەر!
ب خەنجەرا خویندار وەک بایەکی ژ ئۆدێ دەرکەت، بەرێ خوە دا دژمن و نەما خوەیا کر.

نوورەدین یووسف(زازا)، هاوار، هـ.29، ر. 8، شام، 1941.