ماری ئیلیاس زیاد" خودانا ناسناڤێن (ریحانا رۆژهەلاتی، بووکا وێژەیاعەرەبی، شاهژنا مەملەکەتا ئیلهامێ، رۆناهییێن پەلاتینکا دیر...) ل سالا ۱۸۸۹ ژ بابەکێ لبنانی و دایکەکا فلستینی د مالەک رەوشنبیر دا ل فلستینێ ژ دایک بوویە و پاشان مالباتا وان ل مسرێ ئاکنجی دبن و ئەو ژی فێری شەش زمانان دبیت، ناسناڤێ وێ یێ وێژەیی (مەی) یە. بناڤودەگترین کارێن وێ دیوانا وێ یا فرەنسی بوو ئەوا ل ۱۹۱۱ بەلاڤکری و چەندین رۆمان ژ ئەلمانی، فرەنسی و ئینگلیزیێ وەرگێراینە. خودانا یانا ئەدەبی بوو ل مسرێ کو هەمی حەفتیان چالاکی لێ دهاتنە ئەنجامدان. ب ڤی رەنگی دبیتە جهێ سەرسامبوونا گەلەک نڤیسەران و چەندین هەڤالێن وێ دکەڤنە داڤێن عەشقا وێ مینا (عباس العقاد، مصطفى صادق الرافعى، ولي الدين يكن، خليل مطران، جبران خليل جبران، انطوان الجمل، احمد شوقی) ئەڤان کەسان جوانترین شعر پێ نڤییساینە، بەلێ چیرۆکا سەیر ل ڤێرە دەستپێدکەت... هەردەما ناڤێ (ماری) دهێتە گۆتن ناڤێ جبران خلیل جبران ژی دهێتە بهیستن! ل سالا ۱۹۱۲ ب بەلاڤبوونا چیرۆکا (چەنگێن شکەستی) یا جبرانی، ماری ل مسرێ نامایەکێ بۆ جبرانی ل نیویۆرک دهنێریت و دیاردکەت گەلەک ب نڤیسینا وی سەرسامە، وەسان ب رێکا نامان گەنگەشەیێن هزری و وێژەی دبنە هەڤال، پەیڤینا ماریێ گەلەکا سنوردار و هزری و زانستی بوو، هەروەکی هەستێن خۆ د ناڤا هزار کولاڤژانکان دا ڤەشارتین، لەوما جبران ب سەرسامبوونەکا دژوار دبێژیتێ: "ئەڤە شەرمینیە یان خومەزنکرنە یان ژی گۆت گۆتکێن جڤاکی" وی ماری ددیت ژ هەرکچەکا دی جودا، وەکو هەڤال و خوشتڤی و زنجیرا نزیکبووناوی یە وەلاتی، لێ یا ژ هەمیێ جوانتر هزر و ژیراتییا وێ بوو. پشتی ماری هەست ب لڤینا هەستێن خۆ دکەت بەرامبەر جبرانی بزاڤا دویربوونێ دکەت..
ناما ماریێ بۆ جبرانی: "چ رامانەک هەیە یا ئەز دنڤیسم ؟ ئەز نزانم من چ مەرەم ژی پێ هەیە، بەلێ دزانم تو خوشیڤیێ منی و ژ ڤیانێ دترسم! ئەز ڤێ دبێژم ل دویف زانینا خۆ، ئانکو پیچەک ژ ڤیانێ دبیتە گەلەک.. سوپاس بۆ خودێ نها ل سەر لاپەران هەستا خو دادرێژم، نە ل بەرامبەری تە، چۆنکی ئەگەر ب گیان ل ڤێرێ بای ژ شەرما دا رەڤم و ماوەیەکێ درێژ بەرزەبم، داخوازم تو ژبیربکەی و پاشی دێ زڤرم! هەتا دەسنڤیس ژی لومە دکەت هندا ئازادبم، بیراتە دهێتە گۆتنا رۆژهەلاتی ''خێرا کچان ئەوە نەخوینیت و نەنڤیسیت".
بەرسڤا جبرانی بۆ ماریێ: " دبێژیە من تو دترسی ژ ڤیانێ!؟ بۆچی دترسی بیبیکا من؟ تو دترسی ژ رۆناهیا روژێ؟ دترسی ژمەزنییا دەریا؟ دترسی ژ هاتنا بهارێ؟ بۆچی دترسی ژڤیانێ؟ دزانم ب پیچەکێ ژ ڤیانێ تو رازی نابی، هەروەکی ئەز ژی ژ کێمێ.. نە تــو نە ئــەز.. مە گەلەک دڤێتن! ژ ڤیانێ نەترسە هەڤالا دلێ من دڤێت ئەم رادەست بین، دگەل ئەوا هەی ژ دلوڤانی و ئازار و هوڤاتیێ سەرباری تەڤلیهەڤبوون و سەرسامبوونێ!"
بۆ ماوێ ۲۲ سالان ئەڤ هنارتنا نامان ڤەکێشا و بێ جارەکا بتنێ ژی ئەو ئیک و دو ببینن، ل سالا ۱۹۲۹ بابێ ماریێ دچیتە بەر دلوڤانیا خودێ و ل سالا ۱۹۳۱ جبران ژی و ل ۱۹۳۲ دایکا وێ ژی ژ جیهانێ باردکەت. ئەڤ ماوەیە پەردێ تاریێ ب سەر ژیانا ماریێ داددەت، گەلەک کەسان بزاڤ کربوون ب ڤیانا خۆ وێ ژ خەموکیێ رزگاربکەن لێ یا بێ مفا بوو، ژ وان (مطفى صادق الرافعي) جوانترين شعر پێ ڤەهاندینە وەکی دیوانێن وی (خەمگینیا نامان، عەورێن سۆر، بەلگێن گولا) لێ ب ڤیانا ئێک لا حەز ژ ماریێ کرینە. وێ ب تنێ جبران ڤیابوو، لەوما رافعی خۆ ژێ دووردکەت، هەتا ب ئێکجاری سەرەدانا یانا وێژەی ژی دهێلیت. وەکو د شعرا شووشا گولاڤێ دا رەنگڤەدانا دووربونا خۆ بەلاڤ دکەت و دبێژیت:
ئەی شووشا گولاڤی هەرە دەف وێ
بگەهە ناڤا دەستان و ببە ناما دلێمن
نها یێ ماچان ل رووکێن تە دوەشینم،
هەردەما تو دەست کری ماچێن من ژ خۆ داوەشینە
بەرزەبوونەکا دیار نیشابدە وەکی دلوڤانی و دیتنێن وێ
دگەل وان ماچان ببە رامانا گەشبینیا وێ د دلێمن دا و
سەمفۆنیا خەمگین د چارەنڤیسێ من دا
ئاها یێ دەست ددەمە تە دەما گەهشتی ببە دەست لێداناخەریبێ
یێ تە هەمبێز دکەم دەما تو بکارئانی د واتایێن بێهنا خۆ دا هەستێن هەمبێزکرنێ بەلاڤ بکە.
ژ بەر رەوشا وێ یا دەروونی ماری دهێتە رەوانەکرن بۆ نەخۆشخانا شێتان ،لێ شاعرێن هەڤالێن وێ پشت نادەنێ، ئەمین ریحانی بۆ ماوێ چەند هەیڤان دبەتە مالا خۆ پاشان ڤەدگەریتە مسرێ و ل وێرێ دچیتە بەر دلوڤانیا خودێ.
وەرگێران : داستان دوسکی
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق