ئەڤ ھەلبەستڤانێ، کو بوویە سمبۆلا ھەلبەستێ ل ئەلمانیا و ھێلایە گەلەک رەوشەنبیر و فیلۆسۆف پێ ڤە مژوول ببن. یەکی وەکە فیلۆسۆفێ مەزن، مارتن ھایددەگەر، ل سەر ھەلبەست و سەرپێھاتیێن وی راوەستیا. ھۆلدەرلن، د 20/03/1770، ل لاوففەن ئام نەجکار ھاتیە سەر روویێ دنێ. باڤێ وی خزمەتکارێ رەھبانیەکێ بوو، دیا وی کەچا قەشەیەکی بوو. لەورا پەروەردەیەکە ئۆلی ھاتە پەروەردەکرن و ب تایبەتی، ل سەر دەستێن، داییک، داپیر و مەتا خوە. تا سالا 1784 ئان سەرەدانا دبستانا نورتنگەن و دەنکەندۆرف کر. ژ بەر کۆ دێ و باڤێ وی، لێ فەرز کرن، کۆ لاھووت (تھەۆلۆگە) بخوینە و ئەوی ژی سەرەدانا سەمیناران ل ماولبرۆنن و توبنگەن ژ 1788تا 1793 کر و ل ور خوەند. ھۆلدەرلن دۆست و ھۆگرێ 2 فیلۆسۆفێن ئەلمانیێن دەما خوە بوون، ئەو ژی ھەگەل و سچەڵنگ بوو. ژ بەر کۆ کارتێکرنا زانستا فەلسەفی ل دۆر ھەبوو، یەکی مینا مارتن ھایددەگەر ل دۆر ھەلبەستێن وی نڤیساند.
ژ بەر سەردەستیا دێ و باڤ و دەستنیشانکرنا بەشێ لاھووتێ بۆ خوەندنێ، ھشت ھۆلدەرلن، نەفرەتێ ژێ بگرە، لەورا ل سەر داخوازا ھەلبەستڤانێ ئەلمانییێ مەزن سچڵەر، بوو مامۆستەیێ خەنما مالمەزن چارلۆتتە ڤۆن کالب ل والتەرشاوسەن، د سالێن 1793/94 دە، ل تھورنگەن.
د سالا 1794 سەرەدانا زانینگەھێ ل ژەنا کر. ھۆلدەرلن، ل سالا 1796ان، کارەکی وەک مامۆستەیێ مالێ ل نک مالدارەکی فرانکفورتێ، ب ناڤێ گۆنتارد، کو د بانکێ دە کار دکر دیت. ھەزکرنا ھۆلدەرلن ژ ژنا گۆنتراد، سوسەتتە، ھێلا ب دارێ زۆرێ، دەست ژ کار بەردە.
د سالا 1798ان دە، پێرگی نڤیسکارێ ئەلمانیێ ھەری ب ناڤوودەنگ گوەتھە بوو. د سالا 1800ێ دە، ل ستوتتگارت و نورتنگەن، بوو مامۆستە. ل سالا 1802 ان دە، ل سوێسرا. د وێ سالێ، ئێدی نەخوەش کەت و 1802-1804، ل بۆردەاوخ، ل نک دایکا خوە ما. سالا 1804ان د رێیا ھەڤالەکی خوە رە، ب ناڤێ ئساج ڤۆن سنجلار، د پرتووکخانەیەکێ ل ھۆمبورگ کارکر.
ژ سالا 1806ان ڤە، کەتە نەخوەشخانەیا توبنگەن بۆ نەخوەشیێ؛ و ژ 1808 ان ڤە، تا مرنا وی، د 06/07/1843، ل توبنگەن، ل نەخوەشانەیا دەرووندەرمانکرنێ بوو.
________________________________________
بەرھمێن وی
1797-1799 ھیپەرۆن ئان ژی ئەرەمت ل یەونانێ
1804ئۆدپوس (سۆپھۆکلەس-وەرگەر)
1084ئانتگۆنە (سۆپھۆکلەس-وەرگەر)
ھەلبەست و لیریک
ھەلبەستێن بژارتە
ھەلبەست 1784-1800
ئۆدپوسیێ زولومکار
برێڤچوونا خوەداوەندیا جارەکێ
برێڤەچوونا خوەداوەندیا جارەکێ، کۆ ھێژا بوو
و ئەو خۆرت، ئاپۆڵ، یێ ساخلەم و بەرھەمەند وەکە تە.
تو بۆ من، مین وییی، وەکی ھون گیانەک بن
من بەرب ژینێ ڤە رێکن، دچم، وێنە تێتە گوھەرتن
قەھرەمانا من د گەل منە، جھێ ئەز رێ بدە و ب نازەنینی بکم
تا ب مرنێ، ئەو ژ من فێر دبە و ئەز ژێ
رێ بدە، ئەم، بژین، تو، تشتا ئەز ژێ دێشم، تشتا ئەز پێ
باوەر دکم و پێ رە دبم یەک و ل دەردۆرێ بۆ دەمەکێ خوەش
وان ل دۆر سالێن کۆ ھین نەھاتی دە، زانیبوون
ژ مە ھەردویان، کۆ یەک ژی زیرەک بوویا
دبێژن: ب جارەکێ تەنێ ئەڤین پەیدا دبە
تەنێ ژیانا وەیا نەھێنی خوەدا تەنێ دزانە
تشتا مرۆڤییە، زەمین پێشوازیا وێ دکە
نێزیکاھیێ ل رۆنیێ بکم، بەرەڤ ئاتھەن ڤە بچن
ئەو، ئەڤینا پاراستییە، جھێ باوەریێیا خەیالا خوەدێیە
ھێڤیداری و رێپێدان و بێدەنگی سەردەستیێ ل چارەنووسێ دکن
ل ئۆدەیان
خێزێن ژیانێ جیاوازن
منا رێکانن، و منا سنۆرێن چیا نە
ئەم ل ڤرن، خوەداوەند، دکار ل ور تەمام بکە
ب خوەشی و باجەکە ھەردەمی و ئاشتی
نیڤا ژیانێ
ب بەھێن زەر ڤە ھەلاوێستی
و ب تەڤاھی ب گولێن کووڤی ڤە
وەلاتێ د دەریایێ دە
ھون وەردەکێن جوان،
ب ماچان سەرخوەش
ھون ڤەدگەرن
ناڤ ئاڤا پیرۆز.
ھای ھەبە، ژ کوو ببم، دەما
زڤستان بە، گول، و ژ جھێ
رۆژ لێ ھلێت،
و سیبەر و زەمین؟
دیوار ھەنە
بێدەنگ و سار، ل بەر با
فرفرا بەیراقانە.
وەرگێران: تەنگەزارێ مارینی
ڤەگوھاستی ژ تیپێن لاتینی :دیار عەبدولعەزیز
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق